اهمیت تشخیص ژنتیکی در آریتمی‌های ارثی قلبی

مقدمه

آریتمی‌های ارثی گروهی از بیماری‌های ژنتیکی قلب هستند که با اختلال در سیستم الکتریکی قلب باعث بروز بی‌نظمی در ضربان قلب می‌شوند. این اختلالات ممکن است بدون هیچ‌گونه علامت زمینه‌ای تا زمان بروز حمله قلبی ناگهانی خود را نشان ندهند و از این‌رو شناسایی ژنتیکی آن‌ها، نقشی کلیدی در پیشگیری و درمان دارد.

علائم بالینی، سن بروز و شدت بیماری

علائم آریتمی‌های ارثی بسیار متغیر است و ممکن است شامل مواردی مانند سنکوپ (از حال رفتن ناگهانی)، طپش قلب، تشنج یا حتی مرگ ناگهانی باشد. سن بروز علائم می‌تواند از دوران نوزادی تا بزرگسالی متغیر باشد و در برخی بیماران، بیماری در قالب مرگ ناگهانی اولین علامت خواهد بود.

انواع بیماری‌ها و ژن‌های درگیر

شایع‌ترین آریتمی‌های ارثی شامل:
– سندروم QT طولانی (LQTS): KCNQ1, KCNH2, SCN5A
– سندروم بروگادا: SCN5A
– کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (ARVC): PKP2, DSP, DSG2
– سندروم QT کوتاه (SQTS) و فیبریلاسیون دهلیزی خانوادگی
بیشتر این بیماری‌ها با الگوی اتوزوم غالب به ارث می‌رسند.

اهمیت مشاوره ژنتیک و ارزیابی ریسک خانوادگی

با توجه به الگوی توارث، بستگان درجه اول فرد مبتلا در معرض خطر هستند. انجام مشاوره ژنتیک و بررسی ژنتیکی آن‌ها برای پیشگیری از بروز عوارض شدید مانند مرگ ناگهانی ضروری است.

شناسایی افراد بدون علامت و پیشگیری از مرگ ناگهانی

افراد دارای جهش ژنتیکی ممکن است سال‌ها بدون علامت باقی بمانند اما در معرض خطر مرگ ناگهانی هستند. در این موارد، غربالگری ژنتیکی خانوادگی به شناسایی زودهنگام این افراد کمک می‌کند. اقدامات پیشگیرانه شامل پرهیز از داروهای خطرناک، اجتناب از ورزش‌های سنگین، مانیتورینگ منظم، و در برخی موارد استفاده از دفیبریلاتور (ICD) یا پیس‌میکر می‌باشد.

تشخیص پیش از تولد و ریسک تکرار

در خانواده‌هایی که جهش مشخص شناسایی شده، امکان انجام تشخیص پیش از تولد (PND) یا تشخیص ژنتیکی پیش از لانه‌گزینی (PGD) وجود دارد تا از تولد فرزند مبتلا جلوگیری شود.

توان تشخیصی آزمایش WES

توالی‌یابی کل اگزوم (WES) می‌تواند جهش‌های مرتبط با بیش از ۲۰ ژن عامل آریتمی‌های ارثی را شناسایی کند. این روش برای بیمارانی که با تست‌های معمول تشخیص نگرفته‌اند یا سابقه مرگ ناگهانی خانوادگی دارند بسیار کاربردی است.

تحلیل مجدد داده‌های WES

در صورتی که آزمایش WES قبلاً انجام شده اما نتیجه‌ای نداشته، امکان تحلیل مجدد فایل‌های خام با الگوریتم‌ها و پایگاه‌های داده جدید در آزمایشگاه ژنتیک پزشکی بنیان فراهم است. این بازتحلیل می‌تواند به شناسایی جهش‌های پنهان کمک کند.